Uit de Q&A van het Ministerie volgt dat leerlingen niet mogen worden uitgesloten van een buitenlandse reis die wordt gemaakt als invulling van de onderwijstijd met als enige reden dat zij geen bewijs van immuniteit kunnen laten zien. De school moet die leerlingen in de gelegenheid stellen om zich te laten testen. Een school mag dus geen reis organiseren en alleen de gevaccineerde leerlingen toegang bieden tot deze reis. Ook niet gevaccineerde leerlingen moeten onder voorwaarden mee kunnen (zie derde alinea). Wel zal de leerling zich moeten conformeren aan de regels van het land waarnaar de reis naar toe gaat.

De kosten van het testen (van ongevaccineerde) leerlingen zijn volgens het Ministerie onderdeel van de invulling van het onderwijsprogramma. Dit geldt ook voor testen die noodzakelijk zijn om het land van bestemming binnen te komen. De school mag om een vrijwillige ouderbijdrage vragen voor deze kosten, maar leerlingen mogen niet worden uitgesloten van (onderdelen van de) buitenlandse reis wanneer de vrijwillige ouderbijdrage niet wordt betaald. Dit betekent dus dat een school goed moet nagaan wat de testvoorwaarden van het land van bestemming zijn aangaande het binnenkomen, het verblijf en de activiteiten die men wil ondernemen. Indien leerlingen vaak moeten worden getest kunnen de kosten van de reis aanzienlijk oplopen. Daarnaast kunnen de regels die een land stelt aangaande het testbeleid steeds wijzigen. Duidelijk moet zijn dat de eventuele extra kosten voor rekening van de school zijn en niet op de leerlingen of de ouders kunnen worden afgewenteld anders dan door middel van een vrijwillige ouderbijdrage.

Het Ministerie geeft aan dat het praktisch onmogelijk is voor een school om een verantwoorde buitenlandse reis te organiseren zonder inzichtelijk te hebben wie er een geldig coronabewijs heeft of daarover kan beschikken (bijvoorbeeld een vaccinatiebewijs of negatieve coronatest). De school mag vooraf aan de leerlingen vragen of zij kenbaar willen maken of zij over een geldige voor die reis geschikt coronabewijs beschikken of kunnen beschikken. Als de leerling niet over een geldig coronabewijs beschikt of kan beschikken (bijvoorbeeld omdat de leerling zich niet wil laten testen) of hier geen informatie over wil geven en het land waarnaar de reis georganiseerd wordt dit wel eist, dan kan niet voldaan worden aan de regels van het land van bestemming en kan de leerling niet mee. Enkel in dat geval mag de school de leerling uitsluiten van deelname aan de buitenlandse reis. De school is dan verplicht om een alternatief programma op te stellen voor de thuisblijvers, waarmee de (onderwijs)doelen van de buitenlandse reis worden behaald.

Een laatste vraag die in de Q&A staat is wat de situatie is als de buitenlandse reis niet onder onderwijstijd plaatsvindt. Als antwoord op deze vraag geeft het Ministerie aan dat als de reis niet onder verantwoordelijkheid van de school plaatsvindt, maar op initiatief van een individuele leraar of een groepje leerlingen in de vakantie, dat de onderwijswetgeving dan niet op deze reis van toepassing is. In dat geval mag er zelf beslist worden welke mensen er wel of niet meegaan. Ons inziens moet ook in dit geval terughoudendheid worden betracht, omdat als een leraar een reis organiseert buiten onderwijstijd dit snel gezien zal worden als een actie vanuit de school en niet een initiatief van een individuele leraar. Ook indien een reis door de school wordt georganiseerd in vakantieperiodes mogen leerlingen niet worden buitengesloten, omdat zij geen bijdrage aan de reis kunnen of willen betalen. Het is dus zaak om met deze uitzondering zeer prudent om te gaan.

Heeft u nog behoefte aan juridisch advies over buitenlandse reizen en excursies met betrekking tot het onderwijsrecht? Schroom dan niet om contact met onze advocaten en juristen op te nemen via info@onderwijskantoor.nl dan wel via 045 - 560 22 11.

[1] Q&A’s buitenlandse reizen en excursies, 9 september 2021, www.vo-raad.nl/nieuws/q-a-buitenlandse-schoolreizen-en-excursies