Maar hoe zit dat eigenlijk: is een werkgever altijd aansprakelijk voor de gevolgen van een ongeval van de werknemer?

In artikel 7:658 van het Burgerlijk Wetboek (BW) is - kort gezegd - bepaald dat de werkgever aansprakelijk is voor de schade die de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt, tenzij de werkgever aantoont dat hij heeft voldaan aan zijn zorgplicht. Deze zorgplicht houdt - kort gezegd - in dat de werkgever maatregelen moet nemen om te voorkomen dat de werknemer schade lijdt tijdens de uitoefening van zijn werkzaamheden.

Hoe ver reikt die zorgplicht dan, in het bijzonder voor een school?

In een uitspraak van de Rechtbank Amsterdam van 14 maart 2024 ging het om een leraar/teamleider op een school voor speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs. Tijdens een lunchpauze had zij van een collega de pleinwacht overgenomen. Een leerling is toen met een stepje tegen haar aangereden, waardoor zij gevallen is. Van het incident is een schriftelijke melding gemaakt, die als volgt luidde:

‘Leerkracht is een bal aan het overschieten met een andere leerling op het voetbalveldje. Op het moment dat leerkracht de bal wil wegschoppen, en op één been staat, stept de leerling van achteren heel hard tegen leerkracht aan. Deze lanceert en valt op haar rechterzijde.’

Bij de rechtbank vorderde de werkneemster een verklaring voor recht dat de werkgever aansprakelijk is voor alle schade die zij door het ongeval zou lijden.

De werkneemster had ter onderbouwing gesteld dat het schoolbestuur maatregelen had moeten treffen, omdat steppen op het schoolplein een risicovolle activiteit zou zijn, in het bijzonder bij leerlingen met een grote ondersteuningsbehoefte. De werkgever had daarom volgens haar moeten waarschuwen voor de gevaren verbonden aan het fungeren als pleinwacht en had daarover instructies moeten geven, en ook vond de werkneemster dat er die dag sowieso te weinig pleinwachten waren. Verder stelde de werkneemster dat de werkgever aan de pleinwachten een valhelm ter beschikking had moeten stellen.  

De rechtbank is dit niet met de werkneemster eens. Volgens de rechtbank is het niet ongebruikelijk dat er op scholen aan de leerlingen stepjes ter beschikking worden gesteld. Het risico dat er bij het steppen letsel ontstaat door een botsing is volgens de rechtbank zeer klein. De rechtbank overweegt verder dat er genoeg personeel actief was op schoolplein en dat er wel degelijk een veiligheidsmaatregel van kracht was om dit soort ongevallen te voorkomen. Die maatregel bestond eruit dat pleinwachten zich altijd aan de rand van het schoolplein moesten opstellen, met de rug naar het hek, zodat zij steeds zicht zouden hebben op het schoolplein. De werkneemster is hier zelf van afgeweken, omdat zij aan het voetballen was met een leerling. Als zij zich wel aan de veiligheidsmaatregel had gehouden, was het ongeval volgens de rechtbank niet gebeurd.

Tenslotte overweegt de rechtbank dat het ter beschikking stellen van een valhelm zo ongebruikelijk is dat dit in redelijkheid niet van een werkgever kan worden verlangd.

Uit deze uitspraak blijkt maar weer dat een werkgever niet zomaar aansprakelijk is als de werknemer op de werkvloer een ongeval is overkomen. Er geldt géén risicoaansprakelijkheid, maar het gaat erom of de werkgever kan aantonen dat de zorgplicht is nagekomen. Die bewijslast ligt dus bij de werkgever. Daarom is het belangrijk om aantoonbaar preventieve maatregelen te nemen en veiligheidsinstructies te geven. Denk aan de periodieke risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E), waarmee de risico’s in kaart worden gebracht en wordt vastgesteld hoe deze risico’s worden beperkt.

Link: https://uitspraken.rechtspraak.nl/details?id=ECLI:NL:RBAMS:2024:1638
 

Wilt u op de hoogte blijven over arbeidsrecht in het onderwijs?

Op donderdag 16 mei en op donderdag 30 mei 2024 verzorgen Marion van Roekel en Martin Hofman weer een lunchlezing over de actualiteiten op dit vlak, met dit keer specifieke aandacht voor het ontslag op staande voet.

Inschrijven kan hier.